Mac ve Dick McDonald kardeşler 1940
yılında ilk mütevazi restoranlarını kurmuşlardı. Restoran
demek belki yerinde olmayacak; çünkü brandalardan oluşan
mekanlarında çabuk fastfood yiyeceklerinden işe başlamışlardı.
İlk girişimleri otomobillere servis yapmak oldu ve başarılı
oldular. Sonrasında asıl hedef kitlelerinin çocuklar olduğunu
keşfeden kardeşler ailelere yönelik çalışmalar yaptılar.
Çocuklara oyuncak verilmesi de bu dönemde oldu.
Satıcı olmaktan dünyanın sayılı
zenginlerinden olan fikir adamı
Pazarlamaya yatkın olmayan McDonald
kardeşler'in bu boşluğunu, aslında sıradan bir satıcı olan
Ray A. Kroc 1954 yılında bir fırsat haline getirdi. Tesadüf eseri
kardeşlerin Kroc'dan çok sayıda ürün almaları, Kroc'un bu
mekanı merak etmesine ve parlak bir fikir elde etmesine yol açtı.
Sonunda Kroc 950 dolara bayilik hakkı aldı. Kroc önceleri sistemin
dışına hiç çıkmadı, harika bir bayilik sistemi inşaa etti.
Kroc, pembe vaatlerde bulunmaz tam tersine mantıklı, vurucu ve
gerçekçi davrandı.
Emlak fikri
Harry J. Sonneborne’un geliştirdiği
fazla bilinmeyen bir formülden ve emlak işiyle bugünkü durumuna
gelecek büyük bir basamağa adım atmış oldu. bayilere
kiralanacak emlak işinden para kazanmak fikrini geliştirerek, Mc
Donald’s Franchise Realty adında ayrı bir emlak şirketi kurdu.
Bu şirket lokanta kurulacak yerleri saptayacak, arsa sahipleriyle
lokantanın inşası için anlaşacak ve arsa ile lokanta binasını
mal sahibinden kiralayacaktı. Yirmi yıllık kira sözleşmeleri
yapıldıktan sonra da bu yerleri bayilere kiralayıp, emlak hizmeti
için belirli bir pay alacaktı.
Kardeşlerin kötü kararı
1961’de kardeşler, Mc Donald’s ın
isim hakkını ve şirketle ilgili tüm yetkilerini 2,7 milyon dolara
sattılar. O gün için her ne kadar karlı bir iş yaptıklarını
düşünseler de kendisine ve kardeşi Mac’in payına düşen yüzde
0,5 karşılığında şirketteki haklarını satmamış olsaydı,
Richard Mc Donald bugün Amerika’nın en zengin adamlarından biri
olurdu. Belki Kroc kadar zengin olabilirdi. 1961 sonundaki 2,7 milyon
dolarlık satıştan bu yana Mc Donald’s lokantalarının satış
tutarı 77 milyar doları buldu. Satış yapılmasaydı, Mc Donald
kardeşler isim hakkı olarak 388 milyon dolar kazanacaktı. Bugünkü
değerlendirme çerçevesinde ise yıllık isim hakkı kazançları
55 milyon dolar olacaktı.
Şirketinize özel küçük detaylar,
büyük reklamlar
Reklâm konusunda Mc Donald’s
tarihindeki en büyük olay şüphesiz
Golin’in Ray ile Hal Boyle’u buluşturduğu 1959 yılında oldu. Kroc biraz ağır işittiğinden sesini oldukça yükselterek konuşurdu. Bu nedenle büronun gürültüsü içinde de sesini duyurmakta zorluk çekmiyordu. Üstelik kendini kaptırıp Mc Donald’s hikayesini anlatmaya koyulunca, sadece Boyle değil, çevredekiler de onu dinlemeye başladılar. Boyle’un masasının çevresindeki daktilo makinelerinin sesi birer birer sustu ve herkes can kulağıyla 15 sentlik hamburgerlerin öyküsünü dinler oldu.
Golin’in Ray ile Hal Boyle’u buluşturduğu 1959 yılında oldu. Kroc biraz ağır işittiğinden sesini oldukça yükselterek konuşurdu. Bu nedenle büronun gürültüsü içinde de sesini duyurmakta zorluk çekmiyordu. Üstelik kendini kaptırıp Mc Donald’s hikayesini anlatmaya koyulunca, sadece Boyle değil, çevredekiler de onu dinlemeye başladılar. Boyle’un masasının çevresindeki daktilo makinelerinin sesi birer birer sustu ve herkes can kulağıyla 15 sentlik hamburgerlerin öyküsünü dinler oldu.
Boyle başlangıçta konuya ilgi
göstermezken muhabirlerin ilgisi onun da tavır değiştirmesine yol
açtı ve ertesi gün Boyle’un Mc Donald’s röportajı altı yüz
gazetede birden yer aldı.
Kroc neden başarılı oldu?
Kroc her ne kadar büyük düş gücüne
sahip olsa da, fast-food sistemini ilk düşleyen o değildi. Dahası
bu sistemi düşleyip gerçekleştiren Mc Donald kardeşleri ilk
keşfeden de o olmadı. Kroc’un büyük özelliği büyük dehası
veya bayileri disipline etmekteki ustalığı da değildi. Ray
Kroc’un üstünlüğü, yöneticilerini bayilerini ve kendisine mal
verenleri seçmekteki ve yönlendirmekteki becerisiydi. Mc Donald’s
başarısı hiç kuşkusuz Kroc’un girişimci yapısının
sonucudur. Ama daha da önemlisi Kroc başka girişimcilere güvenecek
kadar akıllı ve yürekli olduğu için başarıya ulaştı.
Reklam mucizesi
O güne kadar yapılan reklamların
çoğu ürün ve fiyatı vurguluyordu. Needham şirketi ile anlaşıdı.
Üç ay içerisinde McDonald’s lokantalarını ailenin tüm
bireylerine sevinç getirecek bir “Şenlik Adasına Kaçış”
gibi sunan, içten, duyarlı ve keyifli bir yapıya sahip reklamlar
hazırlandı. McDonald’s lokantasında yemenin, neşeli, cıvıl
cıvıl bir deney olduğunu ve kaliteli, ucuz yiyecek bulunduğunu
işleyen kısa öykülü filmler yapıldı. Şimdilerde sağlık
için zararları oldukça ön görülen bu şirketin, umarız sadece
girişimci ruhundan etkilenip dünya markaları yaratmayı başaran
Türk girişimciler görebiliriz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder